Als komende zondagnacht voor de 91e keer de Oscars worden uitgereikt, zullen de nominaties die de film Can You Ever Forgive Me? heeft als een curieuze voetnoot in een paar seconden verdwenen zijn. Alle voorspellingen wijzen erop dat de twee genomineerde acteurs, Melissa McCarthy en Richard E. Grant, na de show met lege handen weer in de limo kunnen stappen. Ook in de bioscoop heeft Can You Ever Forgive Me? deze week concurrentie van een groot aantal nieuwe releases, waardoor de film ook daar ondergesneeuwd kan raken. Daarom op deze plek een klein pleidooi voor dit mooie portret van twee excentriekelingen die zich niet laten plooien. Zelfs niet door Hollywood.
Melissa McCarthy is een actrice die de laatste jaren vooral uitblinkt in wat platte Amerikaanse comedies, waarbij zowel haar grofgebektheid als haar gevoel voor onvervalste slapstick haar handelsmerk zijn geworden. Of het nu gaat om de Ghostbusters remake of films als Spy of The Heat: McCarthy houdt zich niet in en zet haar personages letterlijk en figuurlijk larger than life neer. Een groot verschil met haar rol in haar nieuwste film Can You Ever Forgive Me?, waar McCarthy subtiel een in zichzelf gekeerd en naargeestig personage speelt. Net als haar tegenspeler Richard E. Grant trouwens, die een minstens zo gehaaid karakter neerzet. Samen denken ze de wereld wel even te kunnen belazeren. Tot diezelfde wereld zich tegen hen keert en ze alleen elkaar nog hebben.
Can You Ever Forgive Me? gaat over het waargebeurde verhaal van de aan lager wal geraakte schrijfster Lee Israel, tegen de achtergrond van New York in de jaren ’90. Na een enkele hit met haar biografie over journalist Dorothy Kilgallen, die het zelfs tot de bestsellerlijst van de New York Times schopte, zakt ze in een diep literair en financieel gat. Als ze zelfs de doktersbehandeling van haar kat niet meer kan betalen, voelt ze dat ze haar leven drastisch moet omgooien. Tijdens de zoveelste writer’s block komt ze ineens op het idee om een oude brief van een beroemdheid na te maken. Na een voorzichtige start merkt ze dat met het maken van deze vervalsingen het geld met bakken naar binnen komt. Elke boekenwinkel en ieder antiquariaat heeft wel belangstelling voor haar zelfgeschreven brieven uit naam van bekende schrijvers en andere sterren als Noel Coward en Dorothy Parker. En in een bij toeval ontmoette vriend – de flamboyante en zwartgallige Jack Hock, briljant gespeeld door Richard E. Grant – vindt ze een enthousiaste ‘partner in crime’. Samen met hem weet ze zo ruim 400 nepbrieven te verkopen aan argeloze opkopers. Als ze allebei wat overmoedig worden, is het een kwestie van tijd voordat ze door de mand vallen.
Tijdens het zien van de film komt als vanzelf de vraag naar boven waarom we als samenleving vaak zo negatief kijken naar een vervalsing. We hebben geaccepteerd dat we continu bedrogen willen worden, of het nu tijdens werk is, in tv-programma’s of online waar we op social media zien hoe mensen bewust een bepaald beeld van zichzelf neerzetten. Maar met veel creativiteit brieven of schilderijen uit naam van een ander maken, dat blijft een taboe. Zolang je in de waan bent dat je een echt Ernest Hemingway brief aan de muur hebt hangen, maakt het voor het plezier dat je eraan beleeft totaal niet uit of het echt is of niet. En als je in een nepbrief Noël Coward vals ziet uithalen naar Marlene Dietrich, moet je wel een heel saai burgermannetje zijn als je niet mee kunt gaan in het sardonische plezier dat Lee hieraan moet hebben gehad.
De titel van de film komt direct van het gelijknamige boek dat de echte Lee Israel over haar vervalsingsperiode schreef. Het is geen roep om vergeving, geen behoefte aan rehabilitatie. Nee, Can You Ever Forgive Me? is een zin die Lee zelf in een vervalste Dorothy Parker brief zette. Heerlijk ironisch, want de echte Parker stond erom bekend dat ze zich nooit ergens voor verexcuseerde.
De enige die zich met recht mag verontschuldigen, is Hollywood. Het had niet veel gescheeld of deze film over de vriendschap tussen een oudere lesbische vrouw en een homoseksuele dandy op leeftijd was gestrand tijdens de jarenlange aanloop. Het is immers geen film over moraal, ondanks het onderwerp. Nee, het is een film over eenzaamheid en verlangen, over het koesteren van je demonen. Een glimmend Oscarbeeldje of een gladde speech past daar eigenlijk ook niet heel goed bij. Als hommage aan Lee en haar subversiviteit is de film al monumentaal genoeg.
Can You Ever Forgive Me? draait vanaf 21 februari in de Nederlandse bioscoop.
Verschenen in HP/De Tijd: https://www.hpdetijd.nl/2019-02-21/ode-aan-menselijke-demonen/