Begin dit jaar veroorzaakte de trailer van Chez Nous (This Is Our Land) veel commotie in Frankrijk. De film over de fictieve populistische partij RNP deed Marine Le Pen, leider van het extreem-rechtse Front National, in woede uitbarsten. Volgens haar is het een schande dat de film wordt uitgebracht, zo dicht op de Franse presidentsverkiezingen. Ook de subsidieverstrekkers moesten het ontgelden. Kortom, het bekende frame zoals vaker uit extreem-rechtse hoek klinkt. Alles op basis van een paar minuten uit de film.
Nu doet regisseur Lucas Belvaux ook geen enkele moeite om te verhullen dat Chez Nous gebaseerd is op Le Pens Front National. Ook bij Delvaux’ fictieve RNP is er sprake van een blonde vrouw die probeert zich van haar vader te distantiëren en een sterke thuisbasis in Noord-Frankrijk heeft (in de film Hénard, in het echt Hénin-Beaumont). Zelfs de partijnaam, Rassemblement National Populaire, is een wel hele duidelijke verwijzing naar de gelijknamige extreem-rechtse en fascistische beweging die tussen 1941 en 1944 in Vichy-Frankrijk bestond.
Centraal in het verhaal staat de wijkverpleegster Pauline Duhez. Als alleenstaande moeder probeert ze zich met hart en ziel voor Hénard in te zetten, maar ergert zich ook steeds meer aan misstanden en hufterigheid. Als een arts haar vraagt om zich kandidaat te stellen voor de RNP, lijkt haar dat een mooi middel om iets met haar onvrede te doen. En RNP-leider Agnès Dorgelle lijkt een sympathiek en doortastend persoon. Er zijn alleen wat obstakels. Duhez’ nieuwe vriend lijkt connecties met neo-nazi’s te hebben, iets waar de RNP zich vroeger wel mee inliet maar nu ferm afstand van neemt (zie opnieuw het FN). En Pauline is hevig teleurgesteld als blijkt dat ze het partijprogramma niet zelf mag schrijven. Op dit soort punten wordt Chez Nous domweg ongeloofwaardig. Snapt Pauline dan echt niet hoe politiek werkt? Of zou Delvaux willen zeggen dat de meeste kiezers niets van politiek begrijpen?
Grote vraag is dus wat Delvaux met Chez Nous heeft willen bereiken. Heeft hij de extreem-rechts partij willen veroordelen? Daar mist de film scherpte voor. Zelfs zo, dat je soms begrip voor de partij op kan brengen. Geeft het een goed beeld van de stemmers op de partij? Nee, naar de echte redenen van de kiezers blijft het gissen. Is het een portret van een vermolmd Frans politiek systeem? Daarvoor leunt het teveel op een zwak relatieverhaaltje. Chez Nous wil veel zijn, maar is uiteindelijk niets meer dan een matig Frans niemendalletje dat wel meer pretendeert te zijn. Het wil vooral profiteren van de hype rond de Franse presidentsverkiezingen. En daar slaagt de film dan weer wel in. Maar dat alleen maakt het helaas geen goede of relevante cinema.
Verschenen in Cine: http://cine.nl/iffr-chez-nous/