Tijdens mijn studie Geschiedenis en Kunst- en Cultuurwetenschappen aan de betonklomp die Erasmus Universiteit Rotterdam heet, was Lantaren/Venster zo’n beetje mijn tweede (of zelfs eerste) huis. Het was dan ook erg tof om begin oktober 2016 voor de Rotterdamse nieuws- en opiniesite Vers Beton een mooi lang interview met de twee initiatiefnemers te schrijven. Tussen het bouwstof en het breekwerk kon je al duidelijk zien dat hier Rotterdamse bioscoopgeschiedenis werd geschreven.
Voor Jan de Vries en Frank Groot is het moment van de waarheid aangebroken. Na jaren van tekenen, breken en bouwen opent de bioscoop KINO op 20 oktober haar deuren op de heilige grond van het oude LantarenVenster. “We willen een klassiek concept op een moderne manier interpreteren.”
Het is 8 september, twee weken voordat de deuren van KINO open gaan om een maand te proefdraaien. Jan de Vries loopt druk bellend door de foyer. Omdat hij en mede-eigenaar Frank Groot de hele dag met de aannemer een uitgebreide checkronde door het pand hebben gelopen, hebben de voicemails zich inmiddels opgehoopt. Maar als ze even later een rondleiding door KINO geven, zijn ze de rust zelve. Ook al ontbreken er in één zaal zowel de stoelen als het filmdoek en wordt er flink gesjouwd met horecakasten.
Voor wie zich het oude LantarenVenster-pand nog kan herinneren, kan de verandering niet groter zijn. Een stoere bar met een imposante metershoge stelling erachter, oude gangen die prachtig in oude staat zijn teruggebracht inclusief vooroorlogs tegelwerk en boogjes, en luxe zalen die in niets doen denken aan de muffe ruimtes waar ondergetekende gedurende zijn studententijd menig film versleten heeft.
Eyecatcher
“Het pand was echt afgetrapt”, zegt Frank. “Er zat veel meer asbest in dan gedacht, we hebben alle elektra en luchtbehandeling moeten vervangen. Je bent dan nog niet eens begonnen, maar al wel meer dan de helft van je budget kwijt. Dat betekent dat je creatief moet zijn en een goed team moet hebben. Ik heb wel eens een keukenkastje van IKEA in elkaar gezet, maar meer ook niet.” Jan: ”Het pand is in een eeuw tien keer verbouwd. In het beste geval kan je het eclectisch noemen, in het slechtste geval een bij elkaar geraapt zooitje. We hebben geprobeerd om de mooiste elementen van de verschillende tijden te behouden.”
“Ongelooflijk dat andere filmhuizen hier niet eerder op zijn gekomen”
De vloerbedekking in de zalen is – als het zaallicht tenminste aan is – absoluut een van de eyecatchers van KINO. Cinefielen zullen het herkennen als het tapijt uit de eindeloze hotelgangen in de klassieker The Shining van Stanley Kubrick. Jan: “The Shining is een van mijn favoriete films. Toen we uitzochten hoe duur het was om het motief na te maken, bleek dat niet veel duurder dan een standaard tapijt. De normale patronen spraken ons niet erg aan, dus de keuze was snel gemaakt. Ik vind het ongelooflijk dat andere filmhuizen daar niet eerder op zijn gekomen. Het is simpel, het past hier en het is leuk voor de filmkenner.”
Voor de verbouwing hebben ze nauw samengewerkt met de Amsterdamse architect Steven Steenbruggen. Ze staan erop dat zijn naam wordt genoemd. Jan: “Hij heeft met prachtige ontwerpen onze ideeën gerealiseerd. We hebben het echt met z’n drieën gedaan.”
Jongensdroom
KINO lijkt op een uit de hand gelopen jongensdroom. Jan beaamt dit. “Het rare is dat het zo snel is gegaan. We waren in het begin op zoek naar een stad waar ze nog een filmtheater misten. We zijn in Rotterdam gaan kijken, en twee jaar later hebben we vier prachtige zalen en een restaurant. Al is mensen ontvangen en een tof programma neerzetten de echte vervulling van de droom.”
Frank gaat nog een stap verder. “Het is het mooiste wat ik had kunnen bouwen. Als ik ergens mijn energie in wil storten, dan is het wel een eigen filmtheater. We willen ook meer doen dan alleen maar films neerplempen. De vier zalen programmeren we voor het grootste deel zelf, maar we geven ook andere mensen graag een podium voor hun ideeën. Zo gaat Ari Deelder hier elke maand waanzinnige films vertonen onder de naam CINEBIZARI. Op het programma staat in elk geval de cultfilm Polyester, met geurkaarten!”
“Het gaat erom wat wij goed vinden, of het nou films uit Roemenië of Amerika zijn”
Op de vraag wat ze precies voor het Rotterdamse bioscooppubliek willen betekenen, antwoorden de twee oud-Amsterdammers resoluut: films laten zien die uitgesprokener zijn dan wat er nu in de stad draait. Frank: “En een grotere basis voor Cineville, naast LantarenVenster en Cinerama. Het is goed dat er meer diversiteit komt. We zien onszelf dan ook meer als toevoeging dan als competitie van andere filmtheaters.” De vraag is of LantarenVenster dat ook zo ziet en of ze bang moeten zijn een festival als Camera Japan kwijt te raken. Frank glimlacht diplomatiek. “Dat moet je aan hen vragen. Maar als festivals een keer van locatie willen wisselen, kunnen we dat altijd bespreken.”
Krabburger
Duidelijk is dat de eigen smaak van Frank en Jan een grote rol speelt bij het programmeren van de vier filmzalen. “Het gaat erom wat wij goed vinden, of het nou films uit Roemenië of Amerika zijn”, zegt Jan. “We gaan niet alles draaien en dan maar kijken wat aanslaat. Er zal een duidelijke lijn in moeten zitten.” Frank: “Films die net tussen Cinerama en LantarenVenster in vallen of die net iets bijtender zijn.” Daarnaast gaat KINO samenwerken met Rotown en draaide er rond Rotterdam Pride de gayfilm Weekend.
Jan: “We willen een klassiek concept op een moderne manier interpreteren. Een filmhuis is nu zo’n 130 jaar oud. Wij zijn jonger dan de gemiddelde filmtheatereigenaar, dus we willen het op een nieuwe manier benaderen. Je kan in ons gebouw een hele avond uit, naar een film met inleiding of gewoon een biertje drinken en wat eten.” Niet voor niets is als chefkok voor het restaurant gekozen voor Derk Jan ‘DJ’ Wooldrik, die faam maakte in BIRD, Lux en Spaghettata. “Ik verheug me al op zijn speciale garnalenkroketjes!” roept Frank. “En de krabburger!” Wie popcorn wil, kan dat in KINO vergeten. “Het trekt hier alleen maar ongedierte aan”, legt Jan uit. Toegegeven, een bak pintxos (tapas uit San Sebastian) klinkt een stuk hipper.
Geen mierenhoop
Toen Frank en Jan hoorden dat hun bioscoopplan door kon gaan, verhuisden ze meteen van Amsterdam naar Rotterdam. Hoe het bevalt? “Ruim!” zegt Jan lachend. Al voegt hij eraan toe dat hij nog te weinig van de stad heeft gezien, op zijn vaste korte fietsroute tussen zijn huis en KINO na. “Het is rustig, maar je merkt dat er ontzettend veel aan het gebeuren is. Alleen heb ik daar nog niet de tijd en aandacht voor gehad.”
“Ik ben iets agressiever Rotterdam in gegaan”, zegt Frank. “Ik vind het een hele fijne stad, het geeft mij veel rust. Amsterdam was voor mij heel drukkend. Het is hier geen mierenhoop. En er zijn veel jonge mensen die heel veel toffe dingen aan het doen zijn.” Jan valt bij: “Ook op het gebied van film. Roffa Mon Amour is natuurlijk fantastisch. En ook de Pleinbioscoop is erg leuk.”
Ventjes uit Amsterdam
De twee oud-Amsterdammers werden niet meteen als helden binnengehaald. Jan: “Rotterdam had – misschien wel terecht – in het begin ook een wat afwachtende houding. Je zag niet aan onze cv’s dat dit een succes zou worden. Ik kan me voorstellen dat het voor een Rotterdammer vreemd is als twee ventjes uit Amsterdam zo’n iconische plek in de schoot geworpen krijgen. Daarom hebben we zelf mensen opgezocht, en vanaf het begin al veel uitgelegd en rondleidingen gegeven.”
“Je zag niet aan onze cv’s dat dit een succes zou worden”
Als het proefdraaien gesmeerd loopt en het laatste bouwpuin is afgevoerd, wordt op 20 oktober de echte opening van KINO gevierd. Maar met welke film wordt de Rotterdamse filmliefhebber straks verleid? Jan houdt de openingsfilm nog even voor zich. “Maar dat is ook omdat we het zelf nog niet weten.”
Frank: “Belangrijker wordt het openingsweekend, ook omdat de opening alleen voor genodigden is.” Jan: “In dat weekend gaat bijvoorbeeld Hell or High Water uit, wat ik een van de leukere films van Cannes vond. Zeldzaam, want humor is daar normaal ver te zoeken. Maar er draaien ook vier Aziatische films uit het CinemAsia-programma.”
Samoeraifilms
Welke favoriete films willen ze graag een keer voor vrienden draaien? “They Live van John Carpenter”, zegt Jan zonder aarzelen. “Dit is een onbekende film van hem, met een duidelijke politieke kant, waardoor het ook vandaag nog heel relevant is. De film gaat over Reaganomics, maar je kan de lijn zo doortrekken naar Trump. En meer voor mezelf: ik zou graag samoeraifilms als Yojimbo [van Akira Kurosawa, red.] op het grote doek zien. Of Wake in Fright, een Australische thriller uit 1971.”
Frank: “Ik heb niet een bepaalde film in gedachten, maar ik verheug me enorm om de nieuwe film Arrival van Denis Villeneuve hier te zien, met een geweldige soundtrack van Jóhann Jóhannsson. Die moet hier echt uit de speakers knallen.”
Terwijl ze in de grote filmzaal voor de fotograaf poseren, zien ze dat een bovenhoekje van het filmdoek niet goed hangt. “Shit, nu moeten we de hele bouwsteiger weer neerzetten”, constateren ze droog. Aan een goed humeur en een stevige dosis Rotterdamse bravoure ontbreekt het de twee mannen in elk geval niet.
Verschenen in Vers Beton: https://versbeton.nl/2016/10/kino-we-gaan-niet-alles-draaien-en-dan-maar-kijken-wat-aanslaat/